Quyền bào chữa là một quyền quan trọng của người bị buộc tội trong tố tụng hình sự; là phương tiện pháp lý để chủ thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Thực hiện quyền bào chữa của người bị buộc tội góp phần bảo đảm công tác điều tra; truy tố, xét xử khách quan, toàn diện, tránh oan sai và bỏ lọt tội phạm. Pháp luật tố tụng hình sự nước ta đã ngày càng mở rộng quyền bào chữa.
Quyền này được ghi nhận ngay trong Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà – Hiến pháp năm 1946; tại Điều 67 Hiến pháp quy định: “Người bị cáo được tự bào chữa hoặc nhờ luật sư”. Trước đó, tại Điều 5 Sắc lệnh ngày 13.9.1945 thiết lập các toà án quân sự quy định: “bị cáo có thể tự bào chữa hay nhờ một người khác bênh vực cho”. Quy định này được thực hiện suốt từ đó cho đến khi ban hành Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988. Trên cơ sở kế thừa các văn bản pháp luật cũ; Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988 mở rộng quyền bào chữa cho cả bị can chứ không dừng lại đối với bị cáo (Điều 12).
Đến Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003; tiếp tục quy định quyền bào chữa tại Điều 11; theo đó bị can, bị cáo có quyền tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa. Tự bào chữa là hình thức bị can, bị cáo tự sử dụng các quyền mà pháp luật cho phép để chứng minh sự vô tội; giảm nhẹ tội hoặc bảo vệ những lợi ích hợp pháp của mình. Nhờ người khác bào chữa là hình thức bị can, bị cáo nhờ người khác bào chữa, bảo vệ cho họ. Khi nhận bào chữa, người bào chữa được sử dụng các biện pháp do luật quy định để bào chữa cho bị can, bị cáo và giúp đỡ các bị can, bị cáo về mặt pháp lí.
Hai hình thức này có thể cùng được sử dụng để bào chữa cho bị can; bị cáo trong vụ án. Việc quy định quyền bào chữa trong luật tố tụng hình sự Việt Nam thể hiện sự dân chủ trong hoạt động tố tụng; góp phần bảo đảm cho điều tra, truy tố, xét xử đúng người, đúng tội, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của bị can, bị cáo.
Người bào chữa
Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự 2015:
Người bào chữa là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa.
Người bào chữa có thể là: Luật sư; Người đại diện của người bị buộc tội; Bào chữa viên nhân dân; Trợ giúp viên pháp lý trong trường hợp người bị buộc tội thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy 80% Người bào chữa tham gia tố tụng hình sự là Luật sư thuộc các Đoàn luật sư.
Thứ nhất, về quyền của Người bào chữa trong tố tụng hình sự.
Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, thông qua việc thực hiện các quyền, như:
- Gặp, hỏi bị cáo; xem biên bản, quyết định tố tụng liên quan đến bị cáo;
- Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người phiên dịch, người dịch thuật, người giám định, người định giá tài sản;
- Thu thập, đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;
- Đọc, ghi chép và sao chụp những tài liệu trong hồ sơ vụ án, liên quan đến việc bào chữa từ khi kết thúc điều tra, mục đích chuẩn bị cho hoạt động bào chữa tại phiên tòa.vvĐây là những quy định tiền đề cho hoạt động bào chữa.
Tại phiên tòa, luật sư thực hiện hoạt động bào chữa trên cơ sở các quyền quy định tại Điều 307, 309, 310, 311, 312, 314, 315, 316, 320, 322 Mục V Chương XXI BLTTHS năm 2015. Ngoài các hoạt động bào chữa được thực hiện trên cơ sở các quyền nêu trên, BLTTHS năm 2015 còn cho phép luật sư tiến hành hoạt động “khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng”.
Thứ hai, nghĩa vụ của luật sư – Người bào chữa.
Khi tham gia bào chữa tại phiên tòa xét xử các VAHS thuộc vào các trường hợp được quy định tại Điều 76 BLTTHS năm 2015, luật sư phải thực hiện các nghĩa vụ được quy định tại khoản 2 Điều 73 BLTTHS năm 2015 như:
- Làm sáng tỏ những tình tiết xác định bị cáo vô tội, tình tiết giảm nhẹ của bị cáo;
- Hỗ trợ bị cáo về mặt pháp lý; không được từ chối bào chữa nếu không vì lý do bất khả kháng; hoặc không phải do trở ngại khách quan;
- Tôn trọng sự thật;
- Không được mua chuộc; cưỡng ép hoặc xúi giục bị cáo khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật;
- có mặt theo giấy triệu tập của tòa án; không được tiết lộ bí mật điều tra mà mình biết khi thực hiện bào chữa; vv
Những tiêu chí lựa chọn một luật sư Bào chữa
Khi mời Luật sư bào chữa hình sự; nhiều người không khỏi thắc mắc rằng liệu Luật sư này có đủ giỏi; nhiều kinh nghiệm, đủ uy tín, làm việc có trách nhiệm hay không?…. chúng tôi xin chia sẻ về những lưu ý khi tìm hiểu, liên hệ Luật sư hình sự như sau:
- Về tư cách: để tham gia bào chữa vụ án hình sự, Luật sư bắt buộc phải có Thẻ Luật sư. Luật sư hoạt động với bất kì hình thức nào gồm cá nhân hoặc tổ chức hành nghề Luật sư; thì đều phải có Thẻ hành nghề.
- Ngoài ra, bạn cũng cần xem xét đến các yếu tố khác như mức độ uy tín của Luật sư; Luật sư hình sự giỏi, Đội nhóm của Luật sư;..vv
- Với sự phát triển của công nghệ; bạn có thể dễ dàng tìm một đơn vị Luật sư uy tín thông qua các trang web. Bạn cũng có thể nhờ bạn bè; người thân giới thiệu cho mình một đơn vị cung cấp dịch vụ Luật sư uy tín, chất lượng.
Một điểm cần lưu ý khi liên hệ với Luật sư bào chữa vụ án hình sự; là thời điểm gặp vướng mắc pháp lý, bạn nên liên hệ với Luật sư bào chữa sớm nhất có thể để được tư vấn. Tránh việc bị xâm phạm quyền lợi và mắc phải những sai lầm không đáng có.
Trên đây là một số nội dung tư vấn về Luật sư bào chữa trong vụ án hình sự. Quý khách hàng quan tâm vui lòng liên hệ:
Phone: 0966.871.495 – 0396.496.727
Email: Ls.quangsang@gmail.com
